“Comply or explain”: The EU method of imposing [legislative] requirements “voluntarily” – “Both a blessing and a curse”
(A study by Ioanna Tolia, Associate, published in the European Law Magazine by NB, issue 4/2021)
«Comply or explain»: Η ενωσιακή μέθοδος επιβολής
[νομοθετικών] απαιτήσεων «οικειοθελώς» –
«Ευχή ή κατάρα;»
Η αρχή «comply or explain» ως ρυθμιστικός μηχανισμός επιβολής κανόνων «οικειοθελώς», έχει καθιερωθεί νομοθετικώς στο ενωσιακό δίκαιο τόσο στα πεδία της εταιρικής διακυβέρνησης και της χρηματοοικονομικής εποπτείας όσο και στο πλαίσιο της δημοσιοποίησης μη χρηματοοικονομικών πληροφοριών. Πλεονέκτημα της αρχής αποτελεί η ευελιξία που παρέχει στον αποδέκτη του κανόνα ήπιου δικαίου, η οποία, ωστόσο, θέτει εν αμφιβόλω την καταλληλότητα του μηχανισμού στο πεδίο της χρηματοοικονομικής εποπτείας. Σε κάθε περίπτωση, η αποτελεσματικότητα της υπό εξέταση αρχής συνέχεται με την επάρκεια και την ποιότητα των παρεχόμενων από τον αποδέκτη αιτιάσεων.
Εισαγωγικές παρατηρήσεις
Παραδοσιακά, το ήπιο δίκαιο (soft law) χρησιμοποιείται τόσο σε ενωσιακό όσο και σε εθνικό επίπεδο για την κάλυψη περιπτώσεων όπου ελλείπει η τυπική δυνατότητα θέσπισης νομικά δεσμευτικών/υποχρεωτικών κανόνων δικαίου. Εναλλακτικά, η επιλογή της αυτορρύθμισης μέσω της υιοθέτησης κανόνων ήπιου δικαίου, όπως λ.χ. των κωδίκων εταιρικής διακυβέρνησης, έναντι της νομοθετικής ρύθμισης, η οποία εκ φύσεως είναι εξοπλισμένη με το εχέγγυο της νομικής δεσμευτικότητας, συνέχεται με τα εγγενή χαρακτηριστικά της κάθε μεθόδου. Ειδικότερα, προεξέχοντα
ρόλο κατέχουν η ελαστικότητα, ευελιξία και προσαρμοστικότητα στις συνεχώς εξελισσόμενες συνθήκεςτης αγοράς που χαρακτηρίζουν τους μη δεσμευτικούς κανόνες ήπιου δικαίου, σε αντιδιαστολή προς τον μη αντανακλαστικό ρυθμό ανταπόκρισης των νομοθετικών ρυθμίσεων, ενόψει ιδίως της βραδύτητας που χαρακτηρίζει τη διαδικασία θέσπισής τους. Κατ’ άλληάποψη, η επιλογή της κάθε μεθόδου εξαρτάται από τα χαρακτηριστικά της σχετικής αγοράς, υπό την έννοια ότι, η ισχυρή φυσιογνωμία της δημιουργεί πρόσφορο έδαφος για την υιοθέτηση κανόνων ήπιου δικαίου,δια των οποίων εισάγονται αξιολογικά/ποιοτικά κριτήρια. Αντίθετα, για τις ανίσχυρες αγορές προκρίνεται το σύστημα της νομοθετικής ρύθμισης το οποίο διασφαλίζει, μέσω του στοιχείου του νομικού εξαναγκασμού, την ενσωμάτωση και εφαρμογή των κανόνων αυτών.